Onderwijshuisvesting sinds 2024: wat raakt scholen écht?
Onderwijsgebouwen worden intensief gebruikt en gaan lang mee. Goed onderhoud ondersteunt het onderwijs en zorgt voor een veilige, comfortabele en energiezuinige leeromgeving.
Sinds 2024 zijn de regels voor onderhoud, verslaglegging en duurzaamheid in het onderwijs veranderd. Met de nieuwe regels ligt er meer nadruk op transparantie, duurzaamheid en planmatigheid. Veel schoolbesturen vragen zich af: wat betekent dit concreet voor ons gebouwbeheer?
De nieuwe regels gelden voor alle schoolbesturen in het primair, speciaal en voortgezet onderwijs. In dit artikel zetten we de belangrijkste wijzigingen op een rij. Wat kun je als schoolbestuur of onderwijsorganisatie doen om goed voorbereid te blijven.
Transparantie: strakkere regels voor groot onderhoud
De grootste verandering sinds 1 januari 2024 is de boekhoudkundige verwerking van groot onderhoud. De oude ‘egalisatiemethode’ waarbij kosten over jaren werden uitgesmeerd, is vervallen.
Schoolbesturen moeten bij elk groot onderhoud vooraf bepalen hoe ze de kosten in de jaarrekening verwerken: Activeren en afschrijven of een voorziening groot onderhoud. Die keuze leggen ze vast in de grondslagen van de jaarrekening. Daarnaast moeten ze onderhoud componentsgewijs uitwerken: per bouwdeel of installatie.
Dat vraagt meer detail in de administratie. Elk bouwdeel of installatie moet afzonderlijk worden opgenomen. Dat maakt de rapportage transparanter en beter toetsbaar, maar ook complexer. Wij merken dat dit in de praktijk meer tijd kost bij de voorbereiding van de begroting en het MJOP. Tegelijk geeft het wel een beter beeld van de onderhoudsverplichtingen op de lange termijn.
Ons advies: koppel de financiële verwerking direct aan het MJOP. Zo ontstaat één overzicht waarin technische, financiële en administratieve keuzes samenkomen en blijft de boekhouding uitvoerbaar, ook binnen de nieuwe regels.
Duurzaamheid: onderhoud en duurzaamheid groeien naar elkaar toe
Met de komst van de Omgevingswet gelden sinds 2024 strengere eisen op het gebied van bouw, milieu en energie. Bij nieuwbouw en renovatie moeten scholen voldoen aan de BENG-normen voor energieprestatie. Ook bij groot onderhoud kunnen aanvullende duurzaamheidsmaatregelen verplicht worden.
Wij zien dat onderhoud en verduurzaming in de praktijk steeds meer met elkaar verweven raken. Een dak vervangen betekent vaak ook nadenken over isolatie. Een nieuwe installatie vraagt om keuzes in energiegebruik en ventilatie. Zo wordt elk onderhoudsmoment ook een kans om energie te besparen en het binnenklimaat te verbeteren.
Een MJOP dat alleen kijkt naar technisch herstel is daarom niet meer toereikend. De toekomst vraagt om een integrale aanpak, waarin onderhoud, energieverbruik en toekomstwaarde samenkomen. Wij helpen schoolbesturen met een MJOP dat onderhoud plant én richting geeft aan duurzaam en verantwoord gebouwbeheer.
Planmatigheid: naar planmatiger en gedeeld beheer
De aandacht voor planmatig beheer neemt verder toe. Er ligt een wetsvoorstel Planmatige en doelmatige aanpak onderwijshuisvesting dat de rol van het MJOP binnen het onderwijs verder versterkt. Het doel is om onderhoud, renovatie en nieuwbouw beter op elkaar af te stemmen en de verantwoordelijkheid tussen schoolbesturen en gemeenten duidelijker te verdelen.
In dit voorstel staat dat elk MJOP minimaal eens per vier jaar geactualiseerd moet worden en onderdeel uitmaakt van het Integraal Huisvestingsplan (IHP). Daarmee wordt het MJOP ook een basis voor overleg met de gemeente over toekomstige investeringen.
Wij zien hierin een positieve ontwikkeling: structureel overleg zorgt voor meer voorspelbaarheid en gedeelde verantwoordelijkheid. Tegelijk vraagt het ook meer organisatie. Het opstellen van een actueel MJOP kost tijd en de afstemming met gemeenten vraagt duidelijke afspraken over taken en budgetten.
Ons advies: ga tijdig het gesprek aan met de gemeente en zoek samen naar de samenhang tussen onderhouds- en investeringsplannen. Zo ontstaat een gedeelde koers voor duurzame en toekomstvaste onderwijshuisvesting.
Wat betekent dit voor schoolbesturen?
Wij zien dat onderhoud, financiën en duurzaamheid steeds nauwer met elkaar verweven raken. Een goed ingericht DMJOP-C (een Duurzaam Meerjarenonderhoudsplan gericht op Conditie) helpt om deze onderdelen met elkaar te verbinden.
In een DMJOP-C combineren wij actuele conditiemetingen (zoals NEN 2767), concrete verduurzamingsmaatregelen en een heldere financiële onderbouwing. Zo ontstaat één plan dat inzicht geeft in de technische, duurzame en financiële prestaties van het vastgoed en tegelijk richting geeft aan toekomstige investeringen.
De nieuwe regels brengen extra werk met zich mee, maar bieden ook kansen. Een DMJOP-C dat voldoet aan de eisen van vandaag zorgt voor:
- Minder noodreparaties en meer inzicht in de staat van gebouwen.
- Beter onderbouwde keuzes bij investeringen.
- Meer vertrouwen van gemeente, bestuur en inspectie.
- Voorspelbare onderhouds- en energiekosten.
SY-NERGY helpt scholen vooruit
Onze adviseurs begeleiden onderwijsorganisaties bij het vernieuwen van hun vastgoedsturing. Wij combineren vastgoedexploitatie (strategie en financiën) met exploitatiemanagement (praktische uitvoering en prestaties). Wij ondersteunen bij:
- Opstellen van een DMJOP-C volgens actuele wet- en regelgeving.
- Verbinden van onderhoud, energie en duurzaamheid.
- Inrichten van de financiële administratie (voorzieningen en activering).
- Overleg met gemeenten binnen het Integraal Huisvestingsplan (IHP).
Wil je weten wat de veranderingen betekenen voor jouw organisatie in het primair, speciaal en voortgezet onderwijs? Neem contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek.
