Wat is een 5G warmtenet? En kan ik er al mee aan de slag?
Uiteindelijk gaat onze gebouwde omgeving van het aardgas af. Daarbij zijn warmtenetten, ofwel stadsverwarming, een belangrijk hulpmiddel. De laatste tijd wordt er gesproken over 5G warmtenetten. Voor de kenners is dat geen verwarrende term, maar de gewone mens denkt meteen aan mobiele telefonie. Toch gaat het hier echt om iets anders. Er komt geen 6G of 7G en je krijgt ook geen icoontje in de bovenhoek van je thermostaat.
Een stapje terug: eerdere generaties
Ingenieur John Armstrong zet de vijf generaties warmtenetten voor ons op een rij:
1G | draaide op kolenafval en stuurde hete stoom via betonnen pijpen uit en nam heet water terug. De warmteopslag is voor korte periodes.
2G | stookte kolen of olie, al dan niet via Combined Heat and Power (CHP). De P staat voor stroom en de Heat gaat als water onder druk (>100°C) naar buiten en als heet water terug. De warmteopslag is voor korte periodes.
3G | bouwt voort op de 2de en voegt biomassa, restwarmte en zonthermie toe. Het water gaat onder de 100°C naar buiten en hoeft dus niet meer onder druk. Het komt met een middentemperatuur terug. De warmteopslag is voor korte periodes. De meeste Nederlandse netten zijn ongeveer generatie-3. Een standaard cv-installatie in een huis is een tot op het bot uitgeklede generatie-3 inrichting die op gas draait en een district ter grootte van één huis heeft.
4G | voegt weer meer toe: invoer van overtollige stroom, restwarmte van datacenters, geothermie en een begin van tweerichtingsverkeer door het gebruik van restwarmte. De uitgaande warmte is 50 – 60°C en de retourwarmte rond de 25°C. Naast een warmteopslag voor korte periodes is er een seizoenopslag.
5G staat voor vijfde generatie
Oudere netten gebruiken stroom om warmte over te brengen. De vierde en vijfde generatie gebruiken water van lage temperaturen.
Het 5G warmtenet is decentraal geregeld in een wijk en levert warmte en koude in een gebouw of woning. Deze levering is afgestemd op de vraag van de gebruiker. De 5G warmtenetten maken gebruik van lokale warmte- of koudebronnen. Deze bronnen zijn duurzaam en de temperatuur is zo’n 30-35 °C. Een ander kenmerk is dat de afstanden korter zijn. Dat maakt deze warmtenetten vooral geschikt voor dichtbebouwde gebieden. Ook is lokale opslag mogelijk.
Ga je op internet op zoek naar 5G warmtenetten, dan kom je een andere afkorting tegen: 5DHGC. In het Engels heet stadsverwarming ‘District Heating’ en daarom wordt de afkorting 5GDH gebruikt. Als er een C bij staat (dus 5GDHC) staat die voor ‘Cooling’. Maar dat is dus eigenlijk dubbelop, want een 5G-netwerk gaat per definitie al over koeling.
Zijn er voorbeelden van 5G warmtenetten?
Nederlandse warmtenetten zijn nu vooral 3de generatie warmtenetten. We verwachten daarom dat de meeste bestaande Nederlandse warmtenetten van 3 naar 5 springen en 4 overslaan.
In de praktijk is het nog lastig om in één keer aan alle principes te voldoen. Daarom zien we ook veel projecten die ‘5G ready’ zijn. Een prima ontwikkeling natuurlijk, want deze netten zijn erop voorbereid om in een later stadium wél te voldoen.
Voor zover ons bekend, is er op dit moment nog geen voorbeeld van een volwaardig 5G project. Er zijn wel enkele mooie pilots van 5G ready warmtenetten in Europa, waaronder één in Nederland. En een ander prachtig voorbeeld is RIFT, de spin-off van de TU/e waarmee 500 Helmondse huishoudens verwarmd worden zonder CO2-uitstoot.
Is er een belangrijke voorwaarde voor 5G warmtenetten?
Eén van de meest in het oog springende kenmerken van de 5G netten is het gebruik van lokale bronnen, een lokale opslag en het lokaal benutten van de warmte- en koudenetten.
Dat maakt samenwerking de sleutel tot de vijfde generatie netwerken. De partijen moeten ernaar streven de koolstofbesparing te delen en een systeem tot stand te brengen waarbij iedereen baat heeft. Mogelijkheden voor het delen van energie bestaan op veel plaatsen en alleen door een open dialoog kunnen deze worden gerealiseerd. Een mooi voorbeeld van zo’n lokale samenwerking publiceerden we eerder: Leren van Denemarken, waar woningbezitters zelf eigenaar van het warmtenet zijn.
Kan ik hier al mee aan de slag?
5G netten en warmtepompen met lagere temperaturen vragen om systemen die op veel lagere temperaturen steunen. Een goed voorbeeld is het gebruik van vloerverwarming in plaats van radiatoren. En het kost tijd om hele wijken zover te krijgen qua techniek. Maar enkele eenvoudige keuzes, zoals kranen en douchekoppen met een laag temperatuurverschil kunnen nu wel gemaakt worden en later een enorm verschil maken.
Meer weten? Bekijk (delen van) het webinar ‘Bestaande warmtenetten in de vijfde versnelling’ of bezoek de website van 5gdhc.eu.
Van inspiratie naar maatwerk oplossing?
Kennis delen is fantastisch. Want zo komen we samen verder. Op weg naar een duurzame gebouwde omgeving volgen wij de ontwikkelingen op de voet. Lees meer over onze visie op beheer van onderhoud. Of neem vrijblijvend contact op voor een kop koffie en een goed gesprek.
Beeld header: wirestock on freepik
